मुंबई : मुंबईत हवेची गुणवत्ता पुन्हा एकदा चिंतेच्या ठरावीक पातळीवर पोहोचली आहे. शुक्रवारी आणि शनिवारी शहरातील हवेत प्रदूषणाची पातळी वाढल्याचे दिसून आले असून, शहराचा हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) १०६ वर पोहोचल्यामुळे तो ‘मध्यम’ श्रेणीत नोंदवला गेला आहे. ऑक्टोबर महिन्यात पावसामुळे हवेत असलेले धूळ आणि प्रदूषण कमी झाले होते, पण आता पुन्हा वाढ झाल्याने नागरिकांच्या आरोग्यावर परिणाम होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.
मुंबईत विविध भागांमध्ये हवेची गुणवत्ता वेगवेगळी नोंदली गेली आहे. देवनार, घाटकोपर, शिवडी सारख्या भागांमध्ये AQI मध्यम स्तरावर असल्याचे नोंदले गेले आहे. मध्यम श्रेणीत हवेचा निर्देशांक असताना, विशेषतः लहान मुले, वृद्ध व्यक्ती, दम्याचे रुग्ण आणि संवेदनशील गटातील नागरिकांनी आरोग्याची काळजी घेणे गरजेचे आहे. यामध्ये दीर्घकाळ बाहेर राहणे टाळावे, शारीरिक काम कमी करावे आणि आवश्यक असल्यास मास्क वापरण्याचा सल्ला तज्ज्ञांनी दिला आहे.
हवेत प्रदूषण वाढण्यामागे अनेक कारणे आहेत. शहरातील वाहतूक, औद्योगिक क्रियाकलाप, बांधकामाचे काम, तसेच पावसाळ्यानंतर अचानक थंड हवामानामुळे PM2.5 आणि PM10 कणांची संख्या वाढते, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. ऑक्टोबरमध्ये पावसामुळे हवेतील धूळ आणि प्रदूषण कमी झाले होते, पण सध्या पुन्हा हवेतील धूळ, वाहनांपासून उत्सर्जित धूर, औद्योगिक वायू आणि इंधन जाळण्यामुळे AQI मध्यम पातळीवर पोहोचला आहे.
हवामान विभागाचे अधिकारी आणि पर्यावरण तज्ज्ञ नागरिकांना सतर्क राहण्याचा सल्ला देत आहेत. ते म्हणतात की, AQI मध्यम श्रेणीत असताना सामान्यतः सर्वसामान्य लोकांसाठी गंभीर धोका नसतो, पण संवेदनशील गटांसाठी काही काळजी घेणे आवश्यक आहे. तसेच, शहरातील नागरिकांनी वाहतूक कमी करणे, सार्वजनिक वाहतूक वापरणे, आणि औद्योगिक वायू कमी करणे यासारख्या उपाययोजना अमलात आणणे गरजेचे आहे.
मुंबईकरांसाठी हवेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी प्रशासनाने विविध उपाययोजना आखल्या आहेत. शहरात वृक्षारोपण, धूळ कमी करण्यासाठी बांधकाम स्थळी पाणी फवारणी, तसेच वाहतूक व्यवस्थापन अशा उपाययोजना राबवल्या जात आहेत. तरीही नागरिकांनी स्वतःच्या आरोग्याची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
या परिस्थितीमुळे पुन्हा एकदा लक्ष वेधले गेले आहे की, मुंबईसारख्या मोठ्या शहरांमध्ये हवा प्रदूषित होणे थांबत नाही, आणि सतत जागरूकता आणि प्रदूषण नियंत्रणाचे उपाय गरजेचे आहेत.
